Consumers' Forum & RTI
ದೈವಸಂಭೂತನೆಂದು ತಾನೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಭಕ್ತರನ್ನು ವಂಚಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಈಗ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಅಜ್ಮೀರದ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಬಿ ಎಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.
ಆತ ೭೩ ವರುಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಜಗಧೀಸ್ ಪ್ರಸಾದ್ ದಧೀಚ. ಆತ ಹೇಳಿಕೊಂಡದ್ದು ಕೆಟ್ಟ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತೇನೆಂದು; ಆದರೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ನಂಬಿದವರಿಗೆ ಮೋಸ.
ತಾನು ಭೂತಗಳ ಜೊತೆ ಮಾತನಾಡಬಲ್ಲೆ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದ ಜಗಧೀಶ. ಆದರೆ, ಬೆಂಕಿಕಡ್ಡಿ ಪೊಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಕವನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟು, ಅದರಿಂದ ಕೆಲವು ಗುಸುಗುಸು ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಕತ್ತಲು ತುಂಬಿದ ಕಾಡುಗಳಿಗೆ ಭಕ್ತರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ದು, ಲೇಸರ್ ಪಾಯಿಂಟರ್ ಮತ್ತು ಪುಟ್ಟ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟರುಗಳ ಮೂಲಕ ಎತ್ತರದ ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿನ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸಿ, ಅವು ಚಲಿಸುವ ದೆವ್ವಗಳೆಂದು ಅವರನ್ನು ನಂಬಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಮೈಸೂರಿನ ದಸರಾದಲ್ಲಿ ಬನ್ನಿ ಮಂಟಪದ ಬಯಲಿನ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ (ಪಂಜಿನ ಕವಾಯತಿನ ಮುಂಚೆ) ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಲೇಸರ್ ಬೆಳಕಿನ ಬಿಂಬಗಳನ್ನು ನೋಡಿದವರಿಗೆ ಲೇಸರ್ ಕಿರಣಗಳ ಮೂಲಕ ಕತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿನ ಯಾವುದೇ ವಿನ್ಯಾಸ ಮೂಡಿಸ ಬಹುದೆಂಬುದು ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ.
ಅವನಿಂದ ವಂಚನೆಗೊಳಗಾದ ಮೂವರು ದೂರು ನೀಡಿದ ಬಳಿಕ ೨೭ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೨ರಂದು ಜಗಧೀಶನನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಬಂಧಿಸಿದರು. ಅಜ್ಮೀರದ ವರ್ತಕ ಮಹೇಂದ್ರ ಕುಮಾರ್ (ವಯಸ್ಸು ೫೦) ಕೆಟ್ಟಶಕ್ತಿಗಳು ತನಗೆ ತೊಂದರೆ ನೀಡುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು; ಅವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಜಗಧೀಶ ತನ್ನಿಂದ ರೂ.೧.೮ ಲಕ್ಷ ಪಡೆದು ವಂಚಿಸಿದ್ದಾನೆಂದು ದೂರು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
ಇದೇ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಜಗಧೀಶ ತನ್ನಿಂದ ರೂ.೧೬,೦೦೦ ಕಿತ್ತುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ದೂರು. "ಜಗಧೀಶ ಏನೇನೋ ಪೂಜಾವಿಧಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ. ದೆವ್ವಗಳ ಜೊತೆ ಮಾತಾಡಿದ್ದೇನೆಂದು ಮತ್ತೆಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದ. ಆದರೆ ನನಗೇನೂ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿಲ್ಲ" ಎಂಬುದು ಅವರ ಅಳಲು. ಮೂರನೆಯ ದೂರುದಾರ ಮುಖೇಶ್, ನಿಧಿ ಶೋಧನೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಜಗಧೀಶ ತನ್ನಿಂದ ರೂ.೧೧,೦೦೦ ಪಡೆದು ಮೋಸ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆಂದು ದೂರಿತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ನಗರಗಳ ಹೊರವಲಯಗಳ ಬಹುಪಾಲು ರೈತರು ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆಯಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಕೊಳಚೆ ನೀರನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಏರೊಸೋಲಿನಂತಹ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳು ಜಾಸ್ತಿ. ಈ ಎರಡು ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಬೆಳೆಯುವ ತರಕಾರಿ ವಿಷಮಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ಇದೀಗ ತಿಳಿದು ಬಂದ ವಿಷಯ: ಅಂತಹ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ತರಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಲೋಹಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಜಾಸ್ತಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಆಹಾರ ಕಲಬೆರಕೆ ನಿಷೇಧ ಕಾಯಿದೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದ "ಸಹನೀಯ ಮಟ್ಟ"ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಅಧಿಕ.
ರಾಡಿಷ್, ಸ್ಪಿನಾಚ್ ಮತ್ತು ಟೊಮೆಟೊಗಳನ್ನು ಮಣ್ಣಿನ ಕುಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕರು ಬೆಳೆಸಿದರು. ಅವುಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದು ಕೊಳಚೆನೀರು ಮತ್ತು ಏರೊಸೋಲ್. ಈ ಕುಂಡಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿದ್ದು ಮೂರು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ: ತಡಿಯ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ, ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸನಿಹದ ಹೆದ್ದಾರಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ. ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಹೋಲಿಕೆಗಾಗಿ (ಕಂಟ್ರೋಲ್) ಬಳಸಿದ್ದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ ಶುದ್ಧನೀರು ಎರೆದ ಕುಂಡಗಳನ್ನು.
ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹವಾದದ್ದು ಸೀಸ. ಅನಂತರದ ಸ್ಥಾನ ಭಾರಲೋಹಗಳಾದ ತಾಮ್ರ, ನಿಕ್ಕಲ್, ಕ್ರೋಮಿಯಂ, ಮತ್ತು ಕಾಡ್ಮಿಯಂ. ಹೆದ್ದಾರಿ ಹತ್ತಿರದ ಕುಂಡಗಳ ಸಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಂಗ್ರಹ ಇದ್ದದ್ದು ಏರೊಸೋಲಿನದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಭಾರವಾಹನಗಳಿಂದ, ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ರೈಲುಗಳಿಂದ ಹೊರನುಗ್ಗುವ ಹೊಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಪ್ರಮಾಣವೂ ಅಧಿಕ.
ಸಂಶೋಧಕರ ತಂಡವು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದ ವಿಷಯ: ಏರೊಸೋಲ್ ಮತ್ತು ಕೊಳಚೆನೀರು ಬಳಸಿ ಬೆಳೆಸಿದ ತರಕಾರಿ ಸಸಿಗಳ "ತಿನ್ನುವ ಭಾಗ"ಗಳಾದ ಎಲೆ, ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಲೋಹಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇಕಡಾ ೧೦ರಿಂದ ಶೇಕಡಾ ೩೦ ಅಧಿಕ.
ಕೊಳಚೆನೀರು ಹಾಯಿಸಿದ ಕಾರಣ ಬೇರುತರಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಲೋಹಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಅಧಿಕವಾಯಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಸಸ್ಯಗಳ ಎಲೆತರಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಲೋಹಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಅಧಿಕವಾಯಿತು.
ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಪೊಲೀಸರು ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯರೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರೂ ಆದ ಮೆಹಮೂದ್ ನಯ್ಯಾರ್ ಅಜಂರನ್ನು ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಿದರು. ವಿದ್ಯುತ್ ಕದ್ದಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ಮೇಲಿನ ಆಪಾದನೆ.
ಅನಂತರ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರುಷಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪೊಲೀಸರಿಂದ ಅಜಂರಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಹಿಂಸೆ, ಕಿರುಕುಳ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅವಮಾನ. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಮಾಫಿಯಾ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟ ಪೊಲೀಸರಿಂದ ಶೋಷಣೆಗೊಳಗಾದ ಜನರ ಪರವಾಗಿ ಮೆಹಮೂದ್ ಅಜಂ ಹೋರಡುತ್ತಿದ್ದುದೇ ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲ ಕಾರಣ.
ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೂ ಆತ್ಮಗೌರವಕ್ಕಾಗಿ ಪಣ ತೊಟ್ಟಿದ್ದ ಮೆಹಮೂದ ಅಜಂ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿದ ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕೋರ್ಟ್ ೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೨ರಲ್ಲಿ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಈ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, (ಈಗಿನ) ಚತ್ತಿಸಘರ್ ರಾಜ್ಯವು ಅಜಂರಿಗೆ ರೂಪಾಯಿ ೫ ಲಕ್ಷ ಪರಿಹಾರ ಪಾವತಿಸಬೇಕೆಂದೂ, ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಸಮಾನ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಸರಕಾರವು ವಸೂಲಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದೂ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶಿಸಿದೆ.
ಮೆಹಮೂದ್ ಅಜಂರಿಗೆ ಪೊಲೀಸರು ಮಾಡಿದ ಅಮಾನವೀಯ ಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅವಮಾನಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಈ ಮೊತ್ತ ಎಂಬುದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಅಭಿಮತ. ಅಜಂರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದ ಬಳಿಕ "ಕಳ್ಳ ಮತ್ತು ಮೋಸಗಾರ" ಎಂಬ ಫಲಕವನ್ನು ಅವರ ಕೈಯಲ್ಲಿರಿಸಿ, ಅವರ ಫೋಟೋ ತೆಗೆಸಿದ್ದರು ಪೊಲೀಸರು. ಅನಂತರ, ಆ ಫೋಟೋ ಸಹಿತವಾದ ಬ್ಯಾನರುಗಳನ್ನು ನಗರದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದರು ಪೊಲೀಸರು. ಅಜಂರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುವುದೇ ಈ ಕೃತ್ಯದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.