ಅದೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸಾಕುವ ಆಶ್ರಮ. ಅದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಆನೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ. ಅವನಿಗೆ ಅಚ್ಚರಿಯಾಯಿತು. ಯಾಕೆಂದರೆ, ಆ ಭಾರೀ ಗಾತ್ರದ ಆನೆಗಳ ಮುಂಗಾಲಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸರಪಳಿ ಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ಸಪೂರದ ಹಗ್ಗ ಕಟ್ಟಿ ಬಂಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು! ಅವು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದರೆ, ಆ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಜಾಡಿಸಿದರೆ ಸಾಕಿತ್ತು.
ಅಲ್ಲಿನ ತರಬೇತಿದಾರನನ್ನು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ: ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಆನೆಗಳು ಅಲ್ಲಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಯಾಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ.
ಅದಕ್ಕೆ ತರಬೇತಿದಾರ ನೀಡಿದ ಉತ್ತರ ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿತ್ತು: “ಈ ಆನೆಗಳು ಚಿಕ್ಕದಿದ್ದಾಗ ನಾವು ಇದೇ ಹಗ್ಗಗಳಿಂದ ಅವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಹಾಕಿದ್ದೆವು. ಆ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅವು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳದಂತೆ ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಆ ಹಗ್ಗಗಳು ಸಾಕಾಗಿದ್ದವು. ಆನೆಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಬೆಳೆದರೂ, ಆ ಹಗ್ಗ ತುಂಡು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಭ್ರಮೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವು ಇಲ್ಲಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ.”
ಮನುಷ್ಯರ ಅವಸ್ಥೆಯೂ ಇದೇ ಅಲ್ಲವೇ? ವಿವಿಧ ಮಾನಸಿಕ ಭ್ರಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧನದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅವುಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲವೇ?