ತಲೆಯೊಳಗೆ ನೆರೆದಿಹುವು ನೂರಾರು ಹಕ್ಕಿಗಳು
ಗಿಳಿ ಗೂಗೆ ಕಾಗೆ ಕೋಗಿಲೆ ಹದ್ದು ನವಿಲು
ಕಿಲಕಿಲನೆ ಗೊರಗೊರನೆ ಕಿರಿಚಿ ಕೂಗುತ್ತಿಹುವು
ನೆಲೆಯೆಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆಗೆಲೊ - ಮಂಕುತಿಮ್ಮ
ನಮ್ಮ ತಲೆಯೊಳಗೆ ತುಂಬಿರುವ ಯೋಚನೆಗಳನ್ನು ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾ, ಮುಖ್ಯವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದನ್ನು ಈ ಮುಕ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎತ್ತುತ್ತಾರೆ ಮಾನ್ಯ ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪನವರು. ಗಿಳಿ, ಗೂಗೆ, ಕಾಗೆ, ಕೋಗಿಲೆ, ಹದ್ದು, ನವಿಲು ಇತ್ಯಾದಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿರುವಂತೆ, ನಮ್ಮ ತಲೆಯೊಳಗೆ ವಿಧವಿಧ ಯೋಚನೆಗಳು ತುಂಬಿ ತುಳುಕಾಡುತ್ತಿವೆ. ಕೆಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸ್ವರ ಕಿಲಕಿಲವೆಂದು ಇಂಪಾಗಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸ್ವರ ಗೊರಗೊರನೆ ಕರ್ಕಶ. ಹಾಗೆಯೇ ಕೆಲವು ಯೋಚನೆಗಳು ಹಿತಕರವಾಗಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಯೋಚನೆಗಳು ಸಂಕಟದಾಯಕ.
ಹೀಗಿರುವಾಗ, ಮಲಗಿದರೆ ನಿದ್ದೆ ಬಂದೀತೇ (ನಿದ್ದೆಗೆ ನೆಲೆಯೆಲ್ಲಿ)? ಎಂಬುದೇ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಮನದೊಳಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಯೋಚನೆಗಳು ಹುಟ್ಟುತ್ತಿರಬೇಕಾದರೆ, ಅವುಗಳ ತಾಕಲಾಟದಿಂದಾಗಿ ನೆಮ್ಮದಿಯೇ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ.
ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಏನಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಆರಾಮವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು. ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಹೀಗೆ ಕೂರಲು ತಯಾರಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ, ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿದೊಡನೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಟ್ಟ ಯೋಚನೆಗಳ ಸಹಿತ ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಯೋಚನೆಗಳು ಧುತ್ತೆಂದು ನಮಗೆ ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ಎದುರಿಸುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಯೋಚಿಸಿ – ನಿಮ್ಮೆದುರು ನಿಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ಎಲ್ಲ ಯೋಚನೆಗಳನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಬಾಯಿಬಿಟ್ಟು ಹೇಳಲಿಕ್ಕಾಗುತ್ತದೆಯೇ?
ನಮ್ಮ ಯೋಚನೆಗಳ ವೇಗ ಮತ್ತು ವಿವಿಧತೆ ನಮ್ಮನ್ನು ದಿಕ್ಕುಗೆಡಿಸುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲವೇ? ನಾವು ಕಣ್ಣುಮುಚ್ಚಿ ಕುಳಿತಾಗ, ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಮುಂಬೈಗೆ, ಲಂಡನಿಗೆ, ಚಂದ್ರಲೋಕಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಮಂಗಳಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮನೋವೇಗದಲ್ಲಿ ಪಯಣಿಸಿ, ಕ್ಷಣದೊಳಗೆ ವಾಪಾಸು ಬರಬಹುದು. ಈ ವೇಗ ಯಾತಕ್ಕೆ? ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮನಸ್ಸಿನ ಉದ್ವೇಗ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ಕಣ್ಣುಮುಚ್ಚಿ ಕೂತಾಗ ಚಿಮ್ಮಿ ಬರುವ ಯೋಚನೆಗಳ ವೈವಿಧ್ಯ ಗಮನಿಸಿ: ಬಾಲ್ಯದ, ಶಾಲೆಯ, ಹೈಸ್ಕೂಲಿನ, ಕಾಲೇಜಿನ ನೆನಪುಗಳು, ಹೆತ್ತವರ ಮಮಕಾರ, ಮುಂದಿನ ಬದುಕಿನ ಚಿಂತೆಗಳು, ಭಯಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಅಲುಗಾಡಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಪಾರಾಗಬೇಕಾದರೆ, ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶಾಂತವಾಗಿಸಬೇಕು. ಆಗ ಮಲಗಿದೊಡನೆ ನಿದ್ದೆ. ಬದುಕು ಬಂಗಾರ.
ತನುರುಜೆಯ ವಿಷ ಕರಗಿ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದಿ ಪರಿಯೆ
ಗುಣವಪ್ಪುದೌಷಧಕೆ ಕಾಲವನುವಾಗೆ
ಮನದ ರುಜಿನವುಮಂತು ಕರಗಿ ಹೊರಹರಿಯದಿರೆ
ತಣಿವೆಂತು ಜೀವಕ್ಕೆ – ಮರುಳ ಮುನಿಯ
ಮಾನ್ಯ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ.ಯವರು ಈ ಮುಕ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎತ್ತುವ ಸರಳ ಪ್ರಶ್ನೆ: “ನಮ್ಮ ಜೀವಕ್ಕೆ ತಣಿವೆಂತು?” ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಶರೀರದ ಕಾಯಿಲೆ (ರುಜೆ) ವಾಸಿಯಾಗ ಬೇಕಾದರೆ ಏನಾಗಬೇಕು? ಎಂಬುದನ್ನು ಮೊದಲ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆ ರೋಗದ ವಿಷ ಕರಗಿ, ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಕಫ – ಮಲ – ಮೂತ್ರ – ಬೆವರಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹರಿಯಬೇಕು. ಜೊತೆಗೆ ಔಷಧ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಕಾಲ ಕೂಡಿ ಬಂದಾಗ (ಅಂದರೆ ಕೆಲವು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ) ಕಾಯಿಲೆ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಾಗೆಯೇ, ಮನಸ್ಸಿನ ಕಾಯಿಲೆ(ರುಜಿನ)ಯ ವಿಷವೂ ಕರಗಿ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹರಿದು ಹೋಗಬೇಕು. ಅದು ಒಳಗೇ ಉಳಿದರೆ, ಮನವನ್ನೆಲ್ಲ ವ್ಯಾಪಿಸುವ ಹಾಲಾಹಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಯಾರಿಗೂ ಯಾವತ್ತೂ ನೆಮ್ಮದಿ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಮನಸ್ಸಿನ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಯಾವುವು? ಅವನ್ನು ಗುಣ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೇಗೆ? ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ನಮ್ಮನ್ನೇ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾ, ನಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ನಾವು ಹೇಗೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತು ಕೊಂಡರೆ, ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನ ಏರುಪೇರುಗಳನ್ನು ಸಂಭಾಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದುಃಖ. ಆತ್ಮೀಯರ ಸಾವು, ಶಾಲಾ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಫೈಲ್, ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಸೋಲು, ಉದ್ಯೋಗ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ನಷ್ಟ – ಇವೆಲ್ಲ ದುಃಖದ ಘಟನೆಗಳು. ಆದರೆ ಇಂತಹ ಬಹುಪಾಲು ಘಟನೆಗಳು ನಮ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ, ದುಃಖಿಸಿ ಫಲವಿಲ್ಲ. ಆದಷ್ಟು ಬೇಗನೇ ದುಃಖದ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಹೊರಬರಬೇಕು. ಕೋಪದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ನಾವು ತಿಳಿಯಬೇಕಾದ್ದು ಏನೆಂದರೆ, “ನನಗೆ ಕೋಪ ಬರುವುದಲ್ಲ”; ಬದಲಾಗಿ “ನಾನು ಕೋಪ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು”. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರೆ, ನಮ್ಮ ಕೋಪವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಭಯ ಆದಾಗಲೂ ಅದರ ಕಾರಣದ ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಭಯವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ತಪ್ಪು ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಹಾಗೂ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಭಯಕ್ಕೆ ಅರ್ಥವೇ ಇಲ್ಲ. ದ್ವೇಷ ಮತ್ತು ಮತ್ಸರ ಭಾವವಂತೂ ನಮ್ಮನ್ನೇ ಸುಟ್ಟು ಹಾಕುತ್ತದೆ. ಯಾರಿಗೋ ತೊಂದರೆ ನೀಡಿ, ಯಾರನ್ನೋ ನಾಶ ಮಾಡಿ ನಾವು ಸಾಧಿಸುವುದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಒಂದೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ನಮ್ಮನ್ನು, ಪರರನ್ನು ಮತ್ತು ನಡೆಯುವ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಇದ್ದಂತೆಯೇ ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು. ಆಗ, ನಮ್ಮ ಜೀವಕ್ಕೆ ತಣಿವು, ಅಲ್ಲವೇ?