ಬರಿಯೋದು ಬರಿವಾದ ಬರಿಬುದ್ಧಿ ದೊರಕಿಸದು
ಪರತತ್ವವನು; ಬೇಕು ಬೇರೆ ಕಣ್ಣದಕೆ
ಚಿರದ ಮಮತಾವೇಷ್ಟಿತದ ಪೊರೆಯ ಪರಿದಂದು
ಅರಳ್ವುದರಿವಿನಕ ಕಣ್ಣು - ಮಂಕುತಿಮ್ಮ
ಕೇವಲ ಓದು, ವಾದ, ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಪರತತ್ವವನ್ನು (ಪರಮಾತ್ಮನ ತತ್ವವನ್ನು) ಪಡೆಯಲಾಗದು. ಅದಕ್ಕೆ ಬೇರೆಯೇ ಕಣ್ಣು ಬೇಕು ಎಂಬ ದೊಡ್ಡ ಸತ್ಯವನ್ನು ಈ ಮುಕ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಮಾನ್ಯ ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪನವರು. ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ (ಚಿರದ) “ನಾನು, ನನ್ನದು” ಎಂಬ ಮಮಕಾರದ (ಮಮತಾವೇಷ್ಟಿತದ) ಪೊರೆ ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಕವಿದಿದೆ. ಅದು ಹರಿದು ಹೋದಾಗಲೇ ಅರಿವಿನ (ತಿಳಿವಿನ) ಕಣ್ಣು ಅರಳುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸರಳ ಸತ್ಯವನ್ನೂ ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಮಹಾವೀರ ಜೈನಧರ್ಮದ ೨೪ನೆಯ ತೀರ್ಥಂಕರ. ವೈಶಾಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾಮ್ರಾಟ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ತ್ರಿಕಲಾ ಅವರ ಮಗ. ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ಅವನಿಗೆ ಐಶ್ವರ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡಂಬರದಲ್ಲಿ ನಿರಾಸಕ್ತಿ. ಎಳೆಯ ಪ್ರಾಯದಿಂದಲೇ ಧ್ಯಾನ ಹಾಗೂ ಅಂತರೀಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಆತನಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿ; ಜೈನಧರ್ಮದ ಮೂಲತತ್ವಗಳ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ. ೩೦ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನದೆಲ್ಲವನ್ನು ಮಹಾವೀರ ತೊರೆದ. ೧೨ ವರುಷಗಳು ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ. ಮಹಾವೀರನ ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣು ತೆರೆಯಿತು. ಮುಂದಿನ ಬದುಕನ್ನೆಲ್ಲ ಜನಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಶಾಶ್ವತ ತತ್ವಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಅರಿವಿನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಉಪದೇಶಿಸುತ್ತ ಕಳೆದ.
ಕಪಿಲವಸ್ತುವಿನ ರಾಜ ಶುದ್ಧೋಧನನ ಮಗನಾದ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನೂ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪತ್ತಿನ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ತೇಲಾಡಿದವನು. ಬದುಕಿನ ಗೊಂದಲ, ದುಃಖ, ನೋವುಗಳಿಂದ ಬೇಸತ್ತ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಮಡದಿ, ಮಗು, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ತೊರೆದು “ಸತ್ಯ”ದ ಹುಡುಕಾಟದಲ್ಲಿ ಹೊರಟ. ಹಲವು ತಪಸ್ವಿಗಳ ಸೇವೆ, ಉಪವಾಸ, ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾ ಹಲವು ವರುಷ ಕಳೆದ. ಎಲ್ಲ ಆಸೆಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭುತ್ವ ಸಾಧಿಸುವುದು ಅವನ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ ೫೨೮ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ವೃಕ್ಷದ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತ ಕುಳಿತಿದ್ದ ಆತನಿಗೆ ಜ್ನಾನೋದಯ. ಅಂದಿನಿಂದ ಆತ “ಬುದ್ಧ”ನಾದ. “ಆಸೆಯೇ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಮೂಲ” ಇತ್ಯಾದಿ ಸರಳ ವಿವರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಮನಗೆದ್ದ. ತಾನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದ. ಬುದ್ಧನ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಏಷ್ಯಾ ಖಂಡದ ಉದ್ದಗಲದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿತು. ನಮ್ಮ ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದರೆ ಏನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನ ಇವರಿಬ್ಬರ ಬದುಕು.
ಆವೊಂದು ವಸ್ತುವಂ ಪೂರ್ಣದಿಂ ತಿಳಿದಿರಲು
ಜೀವಿತದ ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲಮಂ ತಿಳಿಯಲಹುದೋ
ಆ ವಿದ್ಯೆಯಂ ಗಳಿಸು ಮೊದಲೆಲ್ಲಕಿಂತಲದು
ದೀವಿಗೆಯೊ ಬಾಳಿರುಳ್ಗೆ – ಮರುಳ ಮುನಿಯ
ಯಾವ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ನೀನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡರೆ, ಜೀವನದ ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವೋ, ಆ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮುಂಚೆ ಗಳಿಸು; ಅದು ನಿನ್ನ ಬಾಳಿನ ಕತ್ತಲಿಗೆ (ಇರುಳಿಗೆ) ಬೆಳಕು ಬೀರುವ ದೀವಿಗೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮಾನ್ಯ ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪನವರು. ವೇದ, ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಭರತಖಂಡದ ಪ್ರಾಚೀನಜ್ನಾನ ಅಗಾಧ. ಇಂತಹ ಜ್ನಾನಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೋ ಒಂದನ್ನು ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ, ಉಳಿದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯ. ಜ್ನಾನಾರ್ಜನೆಯ ಈ ಗುಟ್ಟನ್ನು ಅರಿತವರು ತಮ್ಮ ಪುಟ್ಟ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿಯೇ ಅಗಾಧ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದರು.
ಕೇರಳದ ಕಲಡಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಶ ೭೮೮ರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬರು. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿದ್ದ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು, ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ ಬದುಕಿದರು. ಗೋವಿಂದ ಭಗವತ್ಪಾದರನ್ನು ತನ್ನ ಗುರುವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ, ಯೋಗದ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು. ಬ್ರಹ್ಮಜ್ನಾನ ಪಡೆದು ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಎಂದೆನಿಸಿದರು. ಎಲ್ಲ ವೇದಗಳು ಮತ್ತು ಉಪವೇದಗಳಿಗೆ ಭಾಷ್ಯ ಬರೆದವರು ಅವರೊಬ್ಬರೇ ಎಂಬುದು ಅವರ ಪ್ರಗಲ್ಭ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಪುರಾವೆ. ಅದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದರು; ಕೇರಳದಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಭಾರತದಿಂದ ಅಸ್ಸಾಂನ ವರೆಗೆ. ಭಾರತದ ೪ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಶಂಕರಪೀಠಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಕ್ರಿಶ ೮೨೦ರಲ್ಲಿ ೩೨ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಇಹಲೋಕದ ಯಾತ್ರೆ ಮುಗಿಸಿದರು.
ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ಸಾಧಕ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ. ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರು. ನರೇಂದ್ರನಾಥ ದತ್ತರ ಮಗನಾಗಿ ೧೨.೧.೧೮೬೩ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಅವರ ಜನನ. ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪಾಸಾದ ಬಳಿಕ ಅವರು ಕಲಿತದ್ದು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ. ಅನಂತರ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರನ್ನು ಗುರುವಾಗಿ ಸ್ವೀಕಾರ. ಗುರುವಿನ ಮರಣಾನಂತರ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ೧೮೯೦ರಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತದ ಉದ್ದಗಲದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಾಟ. ೧೮೯೩ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಚಿಕಾಗೋದಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಖರ ಭಾಷಣದಿಂದಾಗಿ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ಬಳಿಕ ೧೮೯೭ರಲ್ಲಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಿಷನಿನ ಸ್ಥಾಪನೆ. ೪.೭.೧೯೦೨ರಲ್ಲಿ ೩೯ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ವಿಧಿವಶರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇವರಿಬ್ಬರು ಮಹಾನ್ ಚೇತನಗಳು ಈ ಮುಕ್ತಕದ ಸಂದೇಶದ ಅದ್ಭುತ ನಿದರ್ಶನಗಳು.